Nawłoć - SOLIDAGO (łać) - oznacza dosłownie „scalam, konsoliduję". To byliny z rodziny złożonych, astrowatych (Compositae). Nawłocie wytwarzają drobne kwiaty zebrane w kwiatostany zwane koszyczkami i duże ilości owocków zaopatrzonych w aparaty lotne, ułatwiające rozsiewanie ich przez wiatr na duże odległości. Istnieje około 125 gatunków nawłoci, z których większość pochodzi z Północnej Ameryki. Szybka ekspansja tych roślin na terenach gdzie pola uprawne stają się nieużytkami spowodowała że nawłoć stała się ważną rośliną pożytkową okresu letniego i jesiennego. Dostarcza również duże ilości pyłku, jest chętnie oblatywana przez pszczoły oraz inne owady. Jej kwitnienie przypada na koniec lata i trwa aż do pierwszych przymrozków. Warto przyjrzeć się z bliska nawłociom rosnącym w pobliżu naszych pasiek.

Nawłoć w Polsce - gatunki miododajne:

  • Nawłoć kanadyjska - Solidago canadensis
  • Nawłoć późna (olbrzymia) - Solidago serotina 
  • Nawłoć pospolita (złota rózga) - Solidago virgaaure

Jak odróżnić nawłocie?

Nawłoć późna jest często mylona z nawłocią kanadyjską, są do siebie bardzo podobne jednak najszybciej można je odróżnić po łodydze która u nawłoci kanadyjskiej jest owłosiona, nawłoć późna ma gładką łodygę. Nawłoć pospolitą najłatwiej rozpoznać po największych kwiatach spośród innych gatunków nawłoci.

nawloc porowananie2

 

Nawłoć późna - nie ma owłosienia na odcinku od podstawy pędu do podstawy wiechy kwiatostanowej, (może być czerwono zabarwiona
i lekko owłosiona w górnej części). Wiecha kwiatostanowa nawłoci późnej ma zarys piramidy, poszczególne gałązki wiechy nie przewieszają się jak u nawłoci kanadyjskiej,
Nawłoć kanadyjska – ma owłosioną łodygę na całej długości pędu.
Nawłoć pospolita - łodyga pusta w środku, bez owłosienia, posiada największe kwiaty spośród wszystkich nawłoci, zwarte blisko przy łodydze, bez szypułek.

 

nawloc porowanie

  NAWŁOĆ PÓŹNA
 NAWŁOĆ KANADYJSKA
 NAWŁOĆ POSPOLITA
ŁODYGA

Wzniesiona, osiąga od 0,3 do 2,5 m wysokości, sztywna, w dole całkowicie naga i okryta nalotem woskowym, w górze owłosiona. Łodyga o barwie od od jasnozielonej do ciemnopurpurowej.

 

 Wysokość do 1,5 m, wzniesiona, sztywna, pojedyncza, naga lub rzadko owłosiona, cienka.
Wewnątrz jest pusta.		 Wysokość do 1 m wzniesiona, sztywna, pojedyncza, naga lub rzadko owłosiona. Wewnątrz jest pusta, na powierzchni ma czerwone wybarwienia.
LIŚCIE Trójnerwowe, podługowato-lancetowate albo lancetowate, o zaostrzonych końcach, brzegi ostro piłkowane. Wszystkie liście z rzadka owłosione,największe w środkowej części pędu, zmniejszające się ku wierzchołkowi łodygi. Podługowatolancetowate albo lancetowate, o zaostrzonych końcach, brzegi ostro piłkowane. Po liściach najłatwiej odróżnić ją od podobnego gatunku – nawłoci pospolitej. Wszystkie liście z rzadka owłosione, zmniejszające się ku wierzchołkowi łodygi. Odziomkowe jajowate lub eliptyczne, zwężające się przy łodydze w oskrzydlony ogonek, brzegi tępo piłkowane. Liście na środku łodygi ogonkowe,
w górnej części łodygi bezogonkowe, lancetowate
z zaostrzonym końcem. Wszystkie liście z rzadka owłosione, zmniejszające się
ku wierzchołkowi łodygi.
KWIATY Koszyczki kwiatowe na krótkich, lecz wyraźnych szypułkach, dzwonkowate, zebrane w daleko odstające, jednostronnie wiechokształtne kwiatostany. Kwiaty, żółte, bardzo małe, brzeżne języczkowate, nieco dłuższe od wewnętrznych rurkowatych. Kwitnie późno w sierpniu i wrześniu. Drobne, żółte, zebrane w koszyczki (od 5 do 14 kwiatków w jednym koszyczku), a te w wiechowate kwiatostany na szczycie łodygi. Listki okrywy kwiatostanu stępione, bardzo nierówne, lancetowatego kształtu. Drobne, żółte, zebrane w koszyczki (od 5 do 14 kwiatków
w jednym koszyczku), a te
w wiechowate kwiatostany na szczycie łodygi. Listki okrywy kwiatostanu szeroko obrzeżone, niejednakowe. Kwiaty przedprątne, zapylane przez motyle i muchówki. Brzeżne kwiaty języczkowe, żeńskie, znacznie dłuższe od listków okrywy koszyczka. Kwiaty środkowe są obupłciowe, rurkowe.
OWOC

Niełupki z puchem kielichowym, rozsiewane przez wiatr.

 

 Niełupki z puchem kielichowym. Słabo żebrowane niełupki
z puchem kielichowym, rozsiewane przez wiatr
KŁĄCZE Silnie rozgałęzione. Silnie rozgałęzione. Z rozgałęzionego kłącza wyrasta w pierwszym roku wegetacji tylko różyczka liści.

 

 

Nawłoć późna - nawłoć olbrzymia (Solidago gigantea Aiton) gatunek rośliny wieloletniej należący do rodziny astrowatych. Sprowadzony z Ameryki Północnej do Europy. Pospolity na obszarze całej w Polski. Jest Nawłoć późna pochodzi z wschodniej części Ameryki Północnej. Została przywieziona do Europy w XVIII wieku jako roślina ozdobna. Pierwsza dane o tym gatunku pochodzą z roku 1758, kiedy to roślina została sprowadzona do ogrodu botanicznego w Londynie, prawdopodobnie przez szkockiego botanika Williama Aitona. W pierwszej połowie XIX w. została odnotowana we Francji, a 50 lat później w Szwajcarii i Niemczech. Pierwsze wzmianka o jej występowaniu w Niemczech datuje się na rok 1832, a w Austrii na rok 1857. W latach 1850-1880 odnotowano wielokrotnie pojawianie się gatunku w środkowej Europie.

 

Według analizy notowań botanicznych, szacunkowa ekspansywność wynosiła blisko 910 km²/rok. W roku 1950 zasięg występowania nawłoci był zbliżony do obecnego tj. obejmował obszar od północnych Włoch do południowej Skandynawii, oraz od zachodniego wybrzeża Francji do zachodniej Rosji. Nawłoć późna występuje do wysokości 1200 m n.p.m., zdarza się czasem że zajmuje stanowiska powyżej tej wysokości.

 

W Polsce nawłoć późna występuje prawie na terytorium całego kraju. Najbardziej rozpowszechniona jest w Polsce południowo-wschodniej oraz w dorzeczu Wisły. Na Warmii i Mazurach spotykana jest rzadko. Najczęściej spotykana jest wzdłuż szlaków komunikacyjnych i w dolinach rzek. Jest gatunkiem inwazyjnym, doskonale aklimatyzuje się i wypiera gatunki rodzime

 

 

NAWŁOĆ PÓŻNA

 

Nawłoć kanadyjska (Solidakanadyjska2go canadensis L.) – gatunek rośliny wieloletniej, należący do rodziny astrowatych. Roślina spotykana na nasypach kolejowych, nieużytkach, w zaroślach nadrzecznych, czasami jako chwast w sadach. Nawłoć kanadyjska bywa też uprawiana jako roślina ozdobna i rabatowa. Pospolicie nazywana “Drzewkiem Matki Boskiej”. Wymaga stanowiska słonecznego lub półcienistego i wilgotnej, przepuszczalnej gleby.

Siedlisko: aluwia nadrzeczne, rowy melioracyjne, mokre łąki. Kwitnie od lipca do sierpnia. Nasiona rozsiewane przez wiatr. Podobnie jak nawłoć pospolita jest rośliną szkodliwą dla bydła domowego. Stosowana w odpowiednich dawkach posiada też podobne właściwości lecznicze.

Ziele nawłoci kanadyjskiej zawiera olejek eteryczny, saponiny triterpenowe, kwasy diterpenowe, flawonoidy (pochodne kwercetyny, kemferolu i izoramnetyny), pochodne kwasu kawowego oraz polisacharydy i karotenoidy (ksantofil).

 

 

 

 

 

NAWŁOĆ KANADYJSKA

 

nawloc pospolitaNawłoć pospolita (Solidago virgaurea L.) – gatunek rośliny wieloletniej należący do rodziny astrowatych. Występuje w Europie i Azji. Jest pospolita w całej Polsce. Rośnie na polanach, w zaroślach i widnych lasach, na miedzach, suchych łąkach i wrzosowiskach. Lubi stanowiska jasne i słoneczne. Preferuje gleby luźne, wapienne. Nawłoć pospolita jest zapylana przez pszczoły, trzmiele i motyle; kwitnie od VII do IX.

 

Ciekawostki:

- inne nazwy: polska mimoza, złota dziewica, złota rózga, złotnik, włoć, prosia nawłoć, głowienki czerwone, urasz

- zawiera: garbniki, kwasy organiczne, saponiny, saponiny, śluzy, żywice, olejki eteryczne oraz flawonoidy (najważniejsze to rutyna i kwercetyna)

- ma właściwości lecznicze – w medycynie ludowej ma zastosowanie jako środek moczopędny, ściągający, przeciwzapalny. Wewnętrznie jest stosowana przy stanach zapalnych dróg moczowych, kamicy nerkowej, skazie moczanowej, pomocniczo w chorobach reumatycznych, nadciśnieniu. Zewnętrznie przy trudno gojących się ranach i owrzodzeniach skóry, stanach zapalnych jamy ustnej i gardła.

- roślina trująca - szkodliwa dla bydła domowego – może powodować zatrucia, objawiające się gorączką, obrzękami i nadmiernym wydalaniem moczu

 

 

 

 

NAWŁOĆ POSPOLITA

 

Literatura:

"Rośliny miododajne" - Marek Pogorzelec
"Encyklopedia pszczelarska"
Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989
Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1988.

www.beehappyplants.co.uk
luirig.altervista.org
www.commanster.eu
www.biology.pl
www.notatnikrolnika.pl
www.atlas-roslin.com
ontariowildflowers.com